Co w Polsce jest na liście UNESCO? 17 wyjątkowych miejsc.
Choć wielu Polaków podróżuje po całym świecie, żeby zobaczyć coś wyjątkowego, to wiele prawdziwych skarbów mamy dosłownie tuż pod nosem. Obecnie (stan na 2024 rok) w Polsce jest 17 miejsc wpisanych na listę UNESCO, w tym – zabytki i perełki przyrodnicze, które robią ogromne wrażenie. Warto pamiętać o nich podczas planowania najbliższej podróży. A może znasz już wszystkie zabytki w Polsce wpisane na listę UNESCO?
Co to jest dziedzictwo UNESCO?
Dziedzictwo UNESCO obejmuje różne dobra kulturowe i przyrodnicze z całego świata. Idea ich ochrony i promowania powstała na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego podpisanej w 1972 r. W efekcie wybrane obiekty (zabytki i obszary przyrodnicze) zostały wpisane na listę UNESCO ze względu na swoją wartość historyczną, artystyczną lub naturalną, ponieważ Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) uznała je za istotne dla całej ludzkości.
Organizacja chroni te miejsca przed zagrożeniami, takimi jak degradacja środowiska naturalnego, zniszczenia spowodowane konfliktami zbrojnymi, a nawet nadmierna eksploatacja turystyczna. Warto wiedzieć, że Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO obejmuje setki zabytków, budowli, parków narodowych i innych miejsc. Dzięki wpisaniu na tę listę zabytki i perełki przyrodnicze zyskują prestiż oraz środki na zachowanie swojego unikalnego charakteru.
Co w Polsce jest na liście UNESCO?
1. Historyczne Centrum Krakowa
Historyczne Centrum Krakowa to jedno z najstarszych i najważniejszych zabytków na liście UNESCO w Polsce. Obejmuje Stare Miasto z Rynkiem Głównym, Kościołem Mariackim, Wawelem oraz historyczną dzielnicę Kazimierz. Kraków stanowi symbol średniowiecznej architektury, która przetrwała pomimo zawirowań historycznych i wojen. Spacerując ulicami, można podziwiać renesansowe, barokowe i gotyckie budowle oraz poznać bogatą historię Polski.
2. Kopalnia Soli w Wieliczce
Zachwyca i Polaków, i zagranicznych turystów. Kopalnia Soli w Wieliczce to unikatowy obiekt przemysłowy, który od wieków zachwyca swoimi solnymi komorami, rzeźbami i kaplicami wykutymi w soli. Kopalnia, działająca od XIII wieku, jest jednym z najstarszych przedsiębiorstw tego typu na świecie. Wieliczka to nie tylko atrakcja turystyczna, ale też świadectwo górniczej tradycji, a także przykład imponujących rozwiązań inżynieryjnych.
3. Auschwitz-Birkenau – Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady
Auschwitz-Birkenau, położony niedaleko Oświęcimia, stanowi bolesne przypomnienie tragedii Holokaustu. Miejsce to zostało wpisane na listę UNESCO jako świadectwo jednej z największych zbrodni przeciwko ludzkości. Dziś Auschwitz-Birkenau jest muzeum, które przyciąga odwiedzających z całego świata, by uczcić pamięć ofiar i zwiększyć świadomość historyczną.
4. Puszcza Białowieska
Białowieski Park Narodowy to jeden z ostatnich naturalnych lasów pierwotnych w Europie i jedyne miejsce, gdzie żyją dziko żubry. Park rozciąga się na granicy Polski i Białorusi, a jego bogactwo przyrodnicze obejmuje różnorodną faunę i florę, której korzenie sięgają czasów prehistorycznych. Białowieża jest prawdziwym skarbem naturalnym, chronionym ze względu na unikalność ekosystemu i znaczenie dla badań nad bioróżnorodnością.
5. Stare Miasto w Warszawie
Stare Miasto w Warszawie to wyjątkowy przykład odbudowy historycznej, uznawany za jedno z największych osiągnięć renowacyjnych w Europie. Zniszczone w czasie II wojny światowej, Stare Miasto zostało wiernie odbudowane na podstawie zdjęć, obrazów i archiwalnych dokumentów. Dziś jest symbolem odrodzenia i wytrwałości Polaków oraz ważnym punktem na mapie turystycznej Warszawy.
6. Średniowieczny zespół miejski Torunia
Toruń to miasto o średniowiecznym rodowodzie i unikatowej architekturze gotyckiej. Znany jako miejsce urodzenia Mikołaja Kopernika, słynie z zabytków takich jak Ratusz Staromiejski, Katedra św. Jana Chrzciciela i gotyckie kamienice. Toruń zachował swój historyczny układ urbanistyczny, co przyciąga miłośników historii i architektury, a także stanowi cenny element polskiego dziedzictwa.
7. Zamek Krzyżacki w Malborku
Zamek w Malborku, zbudowany przez zakon krzyżacki, jest jednym z największych zamków gotyckich w Europie. Monumentalna twierdza była siedzibą Wielkich Mistrzów Zakonu i centrum politycznym oraz militarnym zakonu krzyżackiego. Dzięki doskonale zachowanym murom i wnętrzom, Malbork przyciąga turystów oraz badaczy historii, którzy pragną poznać życie w średniowiecznej twierdzy.
8. Kalwaria Zebrzydowska – zespół manierystyczny
Kalwaria Zebrzydowska to unikatowy kompleks religijny, który składa się z kościoła, klasztoru i kilkunastu kaplic, położonych w malowniczym krajobrazie. Powstały w XVII wieku obiekt jest nie tylko miejscem pielgrzymek, ale także pięknym przykładem manierystycznej architektury sakralnej. Otoczenie i bogata historia Kalwarii czynią ją jednym z ważniejszych miejsc kultu religijnego w Polsce.
9. Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy
Kościoły Pokoju to dwa zabytkowe kościoły wzniesione w XVII wieku na Śląsku. Znalazły się na liście, ponieważ charakteryzują się konstrukcją z drewna i gliny oraz niezwykłą architekturą, mimo ograniczeń narzuconych przez ówczesne prawo. Są symbolem tolerancji religijnej i pokoju, a ich unikalna konstrukcja sprawia, że są ewenementem na skalę światową.
10. Drewniane kościoły południowej Małopolski
Drewniane kościoły Małopolski to unikatowe zabytki sakralne zbudowane w stylu gotyckim. Datowane na XV i XVI wiek, charakteryzują się drewnianą konstrukcją oraz pięknymi polichromiami i rzeźbami. Kościoły te są świadectwem tradycji budownictwa drewnianego w Polsce i zachowały się w niemal nienaruszonym stanie, co czyni je niezwykle cennymi zabytkami.
11. Hala Stulecia we Wrocławiu
To modernistyczny obiekt zaprojektowany przez Maxa Berga, zbudowany w 1913 roku we Wrocławiu. Hala jest jednym z pionierskich dzieł architektury żelbetowej i nowoczesnej. Znana ze swojego imponującego kopułowego dachu, Hala Stulecia stanowi nie tylko przykład innowacji inżynieryjnych, ale jest również ważnym miejscem wydarzeń kulturalnych i sportowych.
12. Krzemionki – pradziejowe kopalnie krzemienia
Krzemionki to kompleks pradawnych kopalni krzemienia, datowanych na okres neolitu. Znajdują się w pobliżu Ostrowca Świętokrzyskiego i są jednym z najlepiej zachowanych stanowisk archeologicznych tego typu. Krzemionki oferują unikalny wgląd w prehistoryczne metody wydobycia krzemienia, co czyni je wyjątkowym świadectwem życia i pracy ludzi sprzed tysięcy lat.
14. Stare miasto w Zamościu
Symetria, harmonia, imponująca katedra i barwne kamienice – to sprawia, że renesansowe Stare Miasto w Zamościu, nazywane jest często „Padwą Północy”. Stanowi wyjątkowy przykład miasta idealnego, zaprojektowanego zgodnie z włoską koncepcją architektoniczną z XVI wieku. Układ miasta oraz jego fortyfikacje tworzą jedną z najlepiej zachowanych renesansowych kompozycji urbanistycznych w Europie Środkowej.
15. Park Mużakowski
Położony na granicy polsko-niemieckiej Park Mużakowski to wspaniały przykład ogrodu krajobrazowego w stylu angielskim. Został zaprojektowany w XIX wieku przez księcia Hermanna von Pückler-Muskau. Park, przecinany malowniczymi strumieniami i ścieżkami, otacza zamek księcia i zapewnia spektakularne widoki na oba brzegi Nysy Łużyckiej. Swobodny układ i niezwykle udane połączenie z naturalnym krajobrazem sprawiają, że w tym miejscu można wypocząć i nacieszyć oczy.
16. Drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat
Cerkwie zbudowane bez użycia gwoździ w XVI–XVIII wieku łączą tradycje architektury zachodniosłowiańskiej i bizantyjskiej, a każda z nich wyróżnia się bogactwem dekoracji wnętrz. W Polsce można podziwiać te cenne zabytki m.in. w takich miejscowościach jak Smolnik, Radruż i Chotyniec.
17. Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
W tym miejscu od XVI wieku wydobywano ołów, srebro i cynk. Oprócz samej kopalni możemy obejrzeć złożony system gospodarowania wodami podziemnymi, który dostarczał wodę do różnych części zakładu. To imponujące dzieło inżynierii nie tylko chroniło przed zalaniem, ale równocześnie stało się innowacyjnym wzorcem dla podobnych systemów w Europie.
Zabytki UNESCO w Polsce – dobry trop na podróż
Warto pamiętać, że lista miejsc UNESCO w Polsce to nie tylko bogactwo historyczne, ale też duma i zobowiązanie. Wpis na listę UNESCO jest najbardziej ceniony w światowej turystyce kulturalnej. Co ważne, dzięki temu Polska może promować swoje dziedzictwo, zapewniając jednocześnie jego ochronę dla przyszłych pokoleń. Skoro już wiesz, co w Polsce jest na liście UNESCO, to być może część z tych miejsc uda Ci się odwiedzić podczas najbliższego urlopu? A może już dobrze je znasz? Bo my z pewnością musimy odwiedzić jeszcze parę punktów. 🙂
